شرطی سازی چیست؟
شرطی‌سازی یک فرایند رفتاری است که به شخصیت از دیدگاه رفتاری نگاه می‌کند. شرطی‌سازی وقتی اتفاق می‌افتد که در شرایط محیطی خاصی، احتمال انجام یک پاسخ در حضور یک محرک بیشتر می‌شود. در اوایل قرن بیستم فیزیولوژیست‌های روسیه، انگلیس و ایالات متحده از طریق مطالعه بازتاب‌ها (پاسخ‌های خودکار به محرک‎‌ها)، فرایندها، مشاهدات و تعاریف شرطی‌سازی را گسترش دادند. بعد از دهه ۱۹۲۰ روانشناسان مطالعاتشان را به سمت بررسی ماهیت و شرایط شرطی‌سازی هدایت کردند. از شرطی‌سازی می‌توان برای یادگیری رفتارهای جدید استفاده کرد.
شرطی شدن پایه و بنیاد ایجاد عادت  است. بسیاری از عادتهای روزانه ما از همین راه کسب می شوند.

انواع شرطی سازی در روانشناسی
معروفترین انواع شرطی‌سازی‌ها شامل شرطی‌سازی کلاسیکClassical conditioning  (که توسط پاولف معرفی شد) و شرطی‌سازی فعال یا عامل یا کنشگر Operant conditioning (که توسط اسکینر معرفی شد) است که درمورد هر یک از آن‌ها توضیح داده می‌شود.
شرطی سازی کلاسیک
حتی اگر دانشجوی روانشناسی نباشید، احتمالا باز هم درباره سگ‌های پاولوف چیزهایی شنیده‌اید. در آزمایش مشهور او، ایوان پاولوف متوجه شد که سگ‌ها در پاسخ به صدایی که به طور مکرر با ارائه غذا جفت شده بود، شروع به ترشح بزاق کردند. پاولوف به سرعت متوجه شد که این یک پاسخ آموخته‌شده است و برای بررسی بیشتر فرآیند شرطی سازی شروع به کار کرد.​ ​
شرطی سازی کلاسیک فرآیندی است که شامل ایجاد ارتباط بین یک محرک موجود طبیعی و یک محرک خنثی قبلی است. گیج‌کننده به نظر می‌رسد، اجازه دهید آن را بررسی کنیم.
فرآیند شرطی‌ سازی کلاسیک شامل جفت کردن یک محرک خنثی قبلی (‏مانند صدای زنگ) ‏با یک محرک غیر شرطی (‏طعم غذا) ‏است. ​
این محرک غیر شرطی به طور طبیعی و به طور خودکار موجب ترشح بزاق به عنوان پاسخ به غذا می‌شود که به عنوان پاسخ غیر شرطی شناخته می‌شود. پس از مرتبط کردن محرک خنثی و محرک غیر شرطی، صدای زنگ به تنهایی شروع به تحریک ترشح بزاق به عنوان پاسخ می‌کند. ​
صدای زنگ اکنون به عنوان محرک شرطی‌شده شناخته می‌شود و ترشح بزاق در پاسخ به زنگ به عنوان پاسخ شرطی‌شده شناخته می‌شود. ​
سگی را تصور کنید که وقتی غذا را می‌بیند، بزاق ترشح می‌کند. حیوان این کار را به طور خودکار انجام می‌دهد. لازم نیست او برای انجام این رفتار آموزش ببیند. این امر به سادگی به صورت طبیعی رخ می‌دهد. غذا یک محرک طبیعی است. اگر شما هر بار که به سگ غذا می‌دهید شروع به نواختن زنگ کنید، ارتباطی بین غذا و زنگ شکل می‌گیرد. سرانجام زنگ به تنهایی، به عنوان محرک شرطی‌شده ظاهر می‌شود تا پاسخ ترشح بزاق را فعال کند.
شرطی سازی کلاسیک چیزی بیش از یک اصطلاح پایه است که برای توصیف یک روش یادگیری به کار می‌رود؛ این روش می‌تواند توضیح دهد که چه تعداد رفتار نیز، می‌تواند بر سلامت شما تاثیر بگذارد. به این فکر کنید که یک عادت بد چگونه ممکن است شکل بگیرد. با اینکه شما ورزش می‌کنید و غذای سالم می‌خورید، اما در طول شب بیش از حد به تلاش‌های رژیم غذایی خود اهمیت می‌دهید. ​
به سبب شرطی‌سازی کلاسیک، شما ممکن است عادت رفتن به آشپزخانه برای خوردن میان وعده را، هر بار که یک آگهی تجاری در رمان تماشای برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌تان پخش می‌شود، گسترش دهید. ​
در حالی که زمانی تبلیغات تجاری یک محرک خنثی بودند، جفت شدن مکرر آن‌ها با یک محرک غیر شرطی (‏داشتن یک میان وعده خوش‌مزه)‏، تبلیغات را به یک محرک شرطی تبدیل کرده‌ است. ​حالا هر بار که تبلیغ پخش می‌شود، میل به خوردن یک چیز شیرین نمایان می‌شود.
شرطی سازی فعال یا عامل
​​​​​​​شرطی سازی فعال (‏یا شرطی سازی ابزاری) ‏بر استفاده از تقویت یا تنبیه برای افزایش یا کاهش یک رفتار خاص تمرکز می‌کند.  از طریق این فرآیند، رابطه‌ای بین رفتار و پیامدهای آن رفتار شکل می‌گیرد.
تصور کنید که یک مربی سعی دارد به یک سگ یاد بدهد که توپ را بیاورد. زمانی که سگ با موفقیت تعقیب را انجام می‌دهد و توپ را برمی دارد، عنوان پاداش تحسین می‌شود. وقتی حیوان نتواند توپ را پس بگیرد، مربی از این کار خودداری می‌کند. در نهایت، سگ ارتباطی بین رفتار واکشی توپ و دریافت پاداش مورد نظر را شکل می‌دهد. ​
به عنوان مثال، تصور کنید که یک معلم مدرسه، یک دانش‌آموز را به خاطر صحبت کردن بدون اجازه تنبیه کند. به این صورت که به او اجازه بیرون رفتن برای زنگ تفریح را ندهد. در نتیجه، دانش‌آموز یک ارتباط بین رفتار (‏صحبت کردن بدون اجازه)‏ و نتیجه (‏عدم توانایی برای رفتن به بیرون برای استراحت) ‏را شکل می‌دهد. در نتیجه، رفتار مشکل‌ساز کاهش می‌یابد. ​
تعدادی از عوامل می‌توانند بر سرعت یادگیری یک پاسخ و قدرت آن تاثیر بگذارند. اینکه پاسخ با چه فاصله‌ای تقویت می‌شود، به عنوان یک برنامه تقویتی شناخته می‌شود و می‌تواند نقش مهمی در سرعت یادگیری رفتار و قدرت واکنش داشته باشد. نوع تقویت‌کننده استفاده‌ شده نیز می‌تواند بر پاسخ تاثیر داشته باشد.
علاوه بر این که این روش، برای آموزش دادن به مردم و حیوانات به منظور مشارکت در رفتارهای جدید به کار می‌رود، می‌تواند برای کمک به مردم جهت حذف رفتارهای ناخواسته‌شان نیز کاربرد داشته باشد. به این ترتیب که با استفاده از یک سیستم پاداش و تنبیه، افراد می‌توانند یاد بگیرند که بر عادت‌های بدی که بر سلامت‌شان تاثیر منفی دارند، غلبه کنند و آن‌ها را کنار بزنند.

تفاوت شرطی‌سازی کلاسیک و عامل
تفاوت اصلی بین شرطی‌سازی کلاسیک و عامل در این است که شرطی‌سازی عامل بر اساس نتیجه و پیامد رفتاری است که می‌خواهیم آن را افزایش یا کاهش دهیم. در حالی که در شرطی‌سازی کلاسیک در ابتدا تمرکز بر خود رفتار است و نه پیامد آن.
روانشناسان به طور کلی می‌پندارند که اکثر یادگیری‌ها از طریق شرطی‌سازی کنشگر یا ابزاری (که توسط اسکینر معرفی شد) اتفاق می‌افتند و میزان یادگیری درنتیجه‌ی آن، بیشتر از یادگیری ناشی از شرطی‌سازی کلاسیک است. در همه نظریات ذکرشده درمورد شرطی‌سازی، این‌گونه بیان شده که شرطی‌سازی، تغییراتی را در رفتار به وجود می‌آورد که این تغییرات منجر به یادگیری می‌شوند.

_________________________________________________________

مقالات دیگر