خانواده درمانی چیست؟
خانواده درمانی نوعی مشاوره ی روانشناختی (رواندرمانی) است که به اعضای خانواده در حل تعارضات و تقویت روابط کمک میکند.
این کار معمولا توسط روانشناس، مددکار اجتماعی یا روانپزشک انجام میشود.
خانواده درمانی اغلب کوتاه مدت است و ممکن است شامل تمام اعضای خانواده یا صرفا افرادی که حاضر به شرکت هستند باشد. برنامه ی درمان به شرایط خانواده بستگی دارد. جلسات خانواده درمانی، حتی بعد از تمام شدن جلسات، به شما مهارت هایی برای عمیق ساختن پیوند های خانوادگی و کنار آمدن با شرایط استرس زا را می آموزد.

انواع خانواده‌درمانی
درمان رفتاری مبتنی بر خانواده
در درمان رفتاری مبتنی بر خانواده، والدین با تغییر رفتار خودشان الگوی مثبتی ایجاد می‌کنند تا به فرزندانشان کمک کنند در درازمدت تغییراتی در خود ایجاد کنند. یکی از مؤلفه‌های مهم این نوع درمان، آموزش والدین در زمینه‌ٔ مدیریت کودک و مهارت‌های حل مسئله است. تحقیقات ثابت کرده که این روش درمانی در زمینه‌ٔ مشکلات چاقی یا اضافه‌وزن در کودکان و همچنین در درمان بی‌اشتهایی عصبی در نوجوانان مؤثر است.
درمان رفتاری مبتنی بر خانواده-فقط والدین
والدین غالباً بخش مهمی از درمان کودکان هستند و تحقیقات نشان داده است که در درمان مبتنی بر خانواده برای معالجه‌ٔ کودکان مبتلا به چاقی یا اضافه‌وزن، اغلب سودمند است که تنها والد یا والدین در درمان گنجانده شوند. استفاده از این رویکرد معمولاً شامل الگوسازی والدین برای کودکان، شناسایی پاداش‌ها، اعمال پیامدها و آگاه‌تر شدن به چگونگی تقویت شدن رفتارهای کودکان است.
درمان مبتنی بر خانواده‌ٔ فقط شامل والدین، به ویژه هنگامی اثربخش است که به نوعی سبک زندگی یا رژیم غذایی برای کودکان مبتلا به چاقی یا اضافه‌وزن افزوده می‌شود.
در حال حاضر، درمان رفتاری مبتنی بر خانواده‌ٔ تنها شامل والدین، فقط در مورد کودکان معتبر شناخته شده اما برای نوجوانان هنوز این اتفاق نیفتاده است.
خانواده‌درمانی کارکردی
خانواده‌درمانی کارکردی (FFT) یک درمان مبتنی بر خانواده است که برای کمک به جوانان دچار مشکلات رفتاری ایجادشده و ثابت‌شده است که در درمان اختلالات مصرف مواد در نوجوانان مؤثر است. اهداف خانواده‌درمانی کارکردی، ایجاد انگیزه در نوجوانان و خانواده‌های آنها برای کاهش منفی‌نگری در خانه و ایجاد مهارت در هر یک از اعضای خانواده برای کاهش رفتارهای مشکل‌ساز با استفاده از برقراری ارتباط، فرزندپروری مؤثر و مدیریت تعارضارت است.
خانواده‌درمانی چندبعدی
خانواده‌درمانی چندبعدی (MDFT) نوعی درمان خانواده‌محور است که به فرد، خانواده و عوامل محیطی مؤثر بر انواع مشکلات رفتاری جوانان می‌پردازد. این روش درمانی مبتنی بر این نظر است که عوامل بسیاری در ایجاد مشکلات رفتاری در نوجوانان تقش دارند و درمان باید محترمانه و دلسوزانه باشد. در خانواده‌درمانی چندبعدی، جوانان مهارت‌های مقابله‌ای، حل مسئله و تصمیم‌گیری را می‌آموزند و خانواده‌ها راه‌های بهبود عملکرد خانواده را یاد می‌گیرند.
تحقیقات ثابت کرده است که خانواده‌درمانی چندبعدی در درمان اختلالات مصرف مواد در نوجوانان مؤثر است.
درمان چندسیستمی
درمان چندسیستمی (MST) یک مداخله‌ٔ خانواده‌محور مبتنی بر شواهد برای جوانانی با رفتارهای ضداجتماعی جدی، بزهکاری و مشکلات مواد مخدر است. درمان چندسیستمی این رفتارها را در چارچوب وسیع‌تری متشکل از سیستم‌های متعدد اثرگذار ارزیابی می‌کند، از جمله عوامل متعدد اجتماعی-اکولوژیکی مانند تأثیرات فردی، خانوادگی، همسالان، مدرسه و جامعه. مداخلات درمان چندسیستمی که چارچوبی مقرون به صرفه دارد این رفتارهای مشکل‌ساز را کاهش می‌دهد و عملکرد جوانان و خانواده را بهبود می‌بخشد.

تکنیک‌های خانواده درمانی چیست؟
نظریه سیستم خانواده نشان می‌دهد که افراد به‌طور جدایی‌ناپذیری با شبکه‌های روابط خود در ارتباط هستند. بوئن معتقد بود که درک این شبکه‌ها و الگوهای ارتباط و تعارض که در آن‌ها رخ می‌دهد، برای رسیدگی به مشکلات فردی ضروری است.
برخی از انواع مختلف تکنیک‌هایی که ممکن است بسته به نیاز خانواده مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:
زوج درمانی
هنگامی که یک زوج با مشکلاتی روبرو هستند، می‌تواند کل خانواده را تحت تاثیر قرار دهد. زوج‌درمانی ممکن است برای کمک به افراد در یک رابطه برای حل تعارض و بهبود ارتباطات استفاده شود.
خانواده درمانی بین نسلی
این تکنیک بر درک اینکه چگونه تأثیرات نسلی بر رفتار فردی و نحوه‌ی عملکرد واحد خانواده تأثیر گذاشته است متمرکز است. این به خانواده‌ها کمک می‌کند تا درک کنند که چگونه الگوهای به دست آمده از نسل‌های قبلی بر خانواده تأثیر می‌گذارد و روش‌های جدید تعامل را بیاموزند.
روایت درمانی
رویکردی است که در آن افراد داستانی از زندگی خود ایجاد می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند تجربیات، رفتارها و نقش‌های خود را بهتر درک کنند.
آموزش روانی
شامل آموزش اعضای خانواده در مورد جنبه‌های مختلف سلامت روان و درمان است. که می‌تواند مفید باشد مخصوصا زمانی که یکی از اعضای خانواده با یک بیماری روانی سروکار دارد. با آموزش اعضای خانواده، سیستم حمایتی فرد می‌تواند به طور موثرتر و همدلانه به نیازهای آن‌ها پاسخ دهد.
خانواده ‌درمانی ساختاری SFT
بر کمک به افراد برای شناسایی و درک چگونگی ساختار خانواده تمرکز دارد. هدف کمک به افراد برای بهبود این سازمان در صورت نیاز و یادگیری نحوه ارتباط موثرتر با یکدیگر است.
خانواده درمانی استراتژیک
این تکنیک بر شناسایی مداخلات برای رسیدگی به مشکلات خاص تمرکز دارد. هر مشکلی نیازمند رویکرد جدیدی است که به طور خاص برای رسیدگی به مسئله منحصر به فردی که خانواده با آن مواجه است طراحی شده است.

موارد استفاده خانواده درمانی
خانواده درمانی به بهبود روابط به هم ریخته با شریک، فرزند یا دیگر اعضای خانواده کمک میکند. شما میتوانید به مسائل خاص مانند مشکلات زناشویی یا مالی، تعارض میان والدین و فرزندان یا تاثیر سوء مصرف دارو یا بیماری روانی روی تمام اعضای خانواده اشاره کنید.
به خصوص اگر یکی از اعضای خانواده دچار بیماری روانی یا اعتیاد است که به تراپی یا بازوپروری نیاز دارد، میتوانید در کنار سایر روش های درمان خانواده درمانی را دنبال کنید. مثلا:
    خانواده درمانی به اعضای خانواده برای کنار آمدن با بیماری روانی یکی از بستگان (مثلا شیزوفرنی) کمک میکند اما فرد مبتلا به شیزوفرنی باید به روش درمان مخصوص به خود ادامه دهد که ممکن است شامل مصرف دارو، تراپی جداگانه یا سایر روش های درمان باشد.
    درمورد اعتیاد، اعضای خانواده میتوانند در جلسات خانواده درمانی شرکت کنند و فرد معتاد همزمان درحال بازپروری باشد. گاهی حتی اگر فرد معتاد دنبال درمان نرفته باشد، اعضای خانواده میتوانند در خانواده درمانی شرکت کنند.
استفاده از خانواده درمانی میتواند به هر شرایط خانوادگی که باعث اضطراب، اندوه، خشم یا تعارض میشود کمک کند. به شما و اعضای خانواده کمک میکند تا درک بهتری نسبت به یکدیگر داشته باشید و مهارت های کنار آمدن را یاد بگیرید تا به هم نزدیکتر شوید.

_________________________________________________________

مقالات دیگر