همه چیز درباره حمله پانیک (پانیک اتک)
پانیک چیست؟
حمله پانیک یک نوع ترس یا هراس شدید است که باعث واکنش‌های شدید جسمی می‌شود. حملات پانیک بسیار ترسناک هستند، زیرا ممکن است فکر کنید که کنترل خود را از دست داده‌اید، تنفس شما متوقف شده است، دچار حمله قلبی شده‌اید یا حتی در حال مرگ هستید.
طبق ویرایش پنجم دستورالعمل تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منظور از حمله پانیک افزایش ناگهانی ترس یا ناراحتی شدید است که در عرض چند دقیقه به اوج خود می‌رسد.
بسیاری از افراد در طول زندگی خود فقط یک یا دو بار این مسئله را تجربه می‌کنند و مشکل برطرف می‌شود. اگر شما بیش از این دچار حملات پانیک غیر منتظره شوید، ممکن است به بیماری مبتلا شده باشید که اختلال هراس نامیده می‌شود.
علائم حمله پانیک یا وحشت‌زدگی
حمله پانیک حدود پنج تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، اما در ۱۰ دقیقه به اوج خود می‌رسد. حمله پانیک می‌تواند چندین بار در طی چند ساعت و برای بعضی از افراد هر روز یا یک بار در هفته اتفاق بیفتد.
علائم جسمی حمله پانیک ممکن است شامل تنفس سریع، تعریق شدید، لرزش، حالت تهوع، سرگیجه، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن، لرز یا احساس گرما و افزایش ضربان قلب باشد.
علاوه بر ترس شدید، ممکن است احساس قطع ارتباط با افراد، از دست دادن کنترل، خطر قریب الوقوع و تمایل شدید برای فرار یا گریز از آن اوضاع هم در فرد وجود داشته باشد. این علائم که اغلب شبیه به علائم حمله قلبی یا اختلال تنفسی هستند، ممکن است با ترس از مرگ همراه باشند.
علائم شایع پانیک اتک عبارتند از:
احساس بروز یک خطر قریب‌الوقوع
ضربان قلب سریع و تپنده (پانیک و پی‌وی‌سی قلبی)
تعریق
لرزش بدن
تنگی نفس و احساس خفگی (پانیک و تنگی نفس)
گرگرفتگی
حالت تهوع (پانیک و مشکلات گوارشی)
گرفتگی شکم
درد قفسه سینه
سردرد
سرگیجه، سبکی سر یا ضعف
بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن دست و پا
ترس از دست دادن کنترل بدن (به‌خصوص حمله پانیک در خواب)
ترس از مردن
علل حمله پانیک
علت حملات پانیک ناشناخته است. اما تئوری‌های مختلفی در مورد علل بروز آن وجود دارد. عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز یا داشتن یک زمینه ژنتیکی، از جمله دلایل بروز حمله پانیک هستند.
حملات پانیک می‌توانند در اثر شرایط و موقعیت‌های مختلفی از جمله وجود اختلال خلقی مانند اضطراب یا افسردگی ایجاد شوند. استرس شدید طولانی‌مدت، ابتلا به بیماری‌های جسمی مانند بیماری قلبی، تنفسی یا تیروئید، استفاده بیش از حد از الکل، نیکوتین یا کافئین، عوارض جانبی بعضی از داروها و مصرف تفریحی بعضی مواد ممکن است به بروز حمله پانیک منجر شوند.
این اختلال در کسانی که سابقه خانوادگی حمله پانیک را دارند یا در گذشته یک رویداد آسیب‌زا (مثل آزار جسمی یا جنسی در دوران کودکی یا مرگ یکی از عزیزان) را تجربه کرده‌اند، شایع‌تر است. بنابراین، در بین افراد جامعه شیوع زیادی ندارد و لازم نیست شما دائما علایم ذکر شده در این مقاله را در خود جستجو کنید.
نوجوانان و بزرگسالان جوانی که حملات پانیک دارند، اغلب دارای مشکلات سلامت روان دیگری هم هستند. این افراد ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های دیگری مانند اختلال وسواس، اضطراب، اختلالات خلقی، اختلالات پرخوری یا مصرف مواد قرار داشته باشند.
معمولا فاکتورهایی که ممکن است خطر ابتلا به حملات پانیک یا اختلال هراس را افزایش دهند، عبارتند از:
داشتن سابقه خانوادگی حملات پانیک یا اختلال هراس
مواجهه با استرس‌های عمده زندگی مانند مرگ یا بیماری جدی یکی از عزیزان
برخورد با یک رویداد آسیب‌زا مانند تجاوز جنسی یا یک حادثه جدی
بروز تغییرات عمده در زندگی مانند طلاق یا اضافه شدن یک نوزاد جدید
سیگار کشیدن یا مصرف زیاد کافئین
داشتن سابقه سوءاستفاده جنسی در دوران کودکی
حمله پانیک در خواب
حملات پانیک در خواب یک سری اضطراب‌های شدید و غیرمنتظره‌ای است که می‌تواند انواع مختلفی از علائم ترسناک ایجاد کند و باعث شود که افراد با احساس ترس و وحشت ناگهانی از خواب بیدار شوند.
اختلال پانیک در خواب، همچنین به‌عنوان «حملات وحشت شبانه» یا «وحشت شبانه» نیز شناخته می‌شود. بااینکه این حملات پانیک در خواب معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد، اما زمان زیادی می‌برد تا شما به‌اندازه کافی آرام شده و دوباره به خواب بروید. افرادی که با اختلالات پانیک (حمله عصبی)، حملات پانیک (عصبی) و دیگر اختلالات اضطراب درگیر هستند، معمولاً مستعد بی‌خوابی می‌شوند. چراکه این افکار نگران‌کننده و ترس، موجب بی‌خوابی در شب می‌شود و اضطراب و حمله پانیک در خواب در بیشتر مواقع باعث کابوس دیدن فلج صورت، وحشت شبانه و پریدن از خواب می‌شود.
در هنگام «کابوس»، رؤیاهای ترسناک و ناراحت‌کننده ممکن است با شروع حملات پانیک شبانه همراه باشد. فرد بعد از کابوس از خواب بیدار شده و تعریق بیش‌ازحد، دلهره، لرزیدن بدن و وحشت را باهم تجربه می‌کند. «فلج خواب» به صورتی است که فرد ناخودآگاه از خواب بیدار می‌شود و نه می‌تواند حرکت کرده و صحبت کند و یا بدنش را کنترل کند. فلج خواب ممکن است در خواب عمیق یا در حالت خواب‌وبیداری رخ دهد و در چرخه خواب اختلال ایجاد کند. در این شرایط فرد احساس خفگی و ترس از دست دادن کنترل را تجربه می‌کند و به‌اصطلاح به آن «افتادن بختک» هم می‌گویند.
تاثیر حملات پانیک بر زندگی فرد
در صورت عدم درمان، حملات و اختلال هراس می‌توانند تقریباً بر روی همه زمینه‌های زندگی شما تأثیر بگذارند. عوارض مرتبط با حملات پانیک معمولا عبارتند از:
ایجاد فوبیاهای خاص، مانند ترس از رانندگی یا ترک خانه
نیاز به مراقبت‌های پزشکی مکرر برای رفع نگرانی‌های مربوط به سلامتی و سایر شرایط پزشکی
اجتناب از حضور در موقعیت‌های اجتماعی
بروز مشکلات در محل کار یا مدرسه
بروز افسردگی، اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات روانی
افزایش افکار خودکشی یا انجام آن
سوءمصرف الکل یا سایر مواد مخدر
غذاهای مفید و مضر برای حمله پانیک
غذاهایی که می توانند حملات پانیک را تشدید کنند شامل موارد زیر می باشند:
مصرف قهوه، چای و سایر نوشیدنی های دارای کافئین
مصرف غذاهای چرب و سنگین، مانند غذاهای سرخ شده، فست فود و پیتزا
مصرف مواد شیرین کننده مصنوعی مانند آسپارتام و سایر شیرین کننده های مصنوعی
مصرف غذاهای حاوی گلوتن برای افرادی که حساسیت به گلوتن دارند
مصرف غذاهای حاوی بیش از حد شکر، مانند شکلات و آدامس
مصرف الکل و مواد مخدر
البته باید توجه داشت که این غذاها به تنهایی نمی توانند عامل حملات پانیک باشند و تاثیرات آنها برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
غذاهای زیر می توانند در کاهش حملات پانیک مفید باشند:
غذاهای حاوی تریپتوفان مانند مرغ، گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، کنجد و بادام
مواد غذایی حاوی اسید آمینه گلوتامات مانند ماهی، قارچ، پنیر و سوپ
مصرف میوه هایی مانند موز، آناناس و خرما که حاوی پتاسیم هستند
مصرف سبزیجاتی مانند اسفناج و برگ کلم برای دریافت اسید فولیک، آهن و منیزیم
مصرف غذاهای حاوی ویتامین C مانند نارنج، لیموترش و پرتقال برای تقویت سیستم ایمنی
مصرف غذاهای حاوی مواد معدنی مانند پروتئین، کلسیم و منیزیم، مانند ماهی، پنیر، شیر، بادام، مغزهای روغنی و سبزیجات
در کل، تغذیه سالم و متعادل و مصرف مواد غذایی با ارزش غذایی بالا می تواند به کاهش حملات پانیک کمک کند.
درمان حمله پانیک
گزینه‌های اصلی درمان شامل روان درمانی و دارو درمانی هستند. معمولا اقدامات روانشناختی برای تاثیرگذار بودن بر حملات پانیک لازم است با دارو درمانی ترکیب شوند. از این‌رو، بهتر است برای درمان از همکاری یک روانپزشک و یک روانشناس به صورت هماهنگ بهره ببرید.
درمان شناختی-رفتاری می‌تواند به تغییر نحوه تفکر و واکنش به موقعیت هایی که باعث ایجاد ترس می‌شوند، کمک کند. تمرینات آرامش‌بخش و ذهن‌آگاهی، مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، ماساژ، تصاویر هدایت شونده و ریلکس کردن پیش‌رونده ماهیچه‌ها، می‌توانند به کاهش اضطراب و استرس منجر به پانیک کمک کنند. داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب هم در کنترل علائم پانیک موثر هستند.
درمان پانیک در طب سنتی
درمان پانیک در طب سنتی و با گیاهان دارویی می‌تواند بسیار مفید و مؤثر باشد و چون گیاهان دارویی برای درمان پانیک مواد طبیعی دارند، عوارض جانبی ایجاد نمی‌کنند. برخی از گیاهان دارویی با تغذیه و تقویت عصب بافت‌ها و سیستم عصبی قوی‌تر، علائم حملات پانیک را کاهش می‌دهند. مطالعات انجام‌شده و تجربیات بیماران نشان می‌دهد که علاوه بر مزایای مصرف مواد غذایی آرام بخش و ضد اضطراب گیاهان دارویی نیز نقش بسزایی در درمان پانیک دارند. برخی از این داروهای آرام‌بخش که برای درمان پانیک در طب سنتی مورداستفاده قرار می‌گیرد شامل:
بادرنجبویه: این گیاه از داروهای گیاهی ضد استرس شناخته‌شده که تأثیر آرام‌بخش قوی دارد و چون یک آرام‌بخش برای سیستم عصبی است پس برای درمان پانیک هم مؤثر است. همچنین بادرنجبویه باعث کاهش علائم حملات پانیک (اختلال هراس) مانند تپش قلب، سردرد، بی‌خوابی و غیره می‌شود.
جینسینگ: اگر از گیاهان دارویی آرام بخشی برای درمان پانیک استفاده کرده‌اید که باعث خواب‌آلودگی شما شده است، بهتر است این بار جینسینگ را امتحان کنید. این گیاه دارویی برخلاف داروهای گیاهی آرام‌بخش به شما انرژی داده و در همان زمان از حملات پانیک جلوگیری می‌کند. همچنین بعد از استفاده از این گیاه خلق‌وخوی شما تغییر کرده و احساس خوبی خواهید داشت.
گل ساعتی: گل ساعتی هم از دیگر گیاهان دارویی است که در درمان تمام مشکلات مربوط به سیستم عصبی مفید است. این داروی گیاهی ضد استرس بیشتر به‌عنوان آرام‌بخش طبیعی استفاده می‌شود. اگر احساس بی‌خوابی می‌کنید، قبل از اینکه به رختخواب برسید، باید مقدار کمی از این گیاه مصرف کنید زیرا استراحت کافی مقدار حملات هراس را کاهش داده و به درمان پانیک کمک می‌کند.
سنبل‌الطیب: این داروی گیاهی ضد استرس و آرام‌بخش بر میزان اسیدآمینه گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) که در سطوح مختلف اضطراب دخالت دارد، اثرگذار است. اسید گاما آمینو بوتیریک، اصلی‌ترین انتقال‌دهنده عصبی مهارکننده در سیستم عصبی مرکزی است که در تحریک‌پذیری عصبی نقش دارد. سنبل‌الطیب با تنظیم میزان GABA از تحریک بیش‌ازحد سیستم عصبی جلوگیری کرده و به‌این‌ترتیب به درمان حملات پانیک کمک می‌کند.
جو دوسر: برای کم کردن حملات پانیک، سعی کنید روزانه مقدار زیادی جو دو سر بخورید چراکه یکی از بهترین داروهای گیاهی برای درمان پانیک است. جو دو سر مشکلات تنفسی احتمالی طی حمله پانیک را تسکین می‌دهد و احساس خفگی ناشی از حملات را از بین می‌برد.
بابونه: از گیاه بابونه برای درمان ضربان قلب و اضطراب استفاده می‌شود و چون بهبود ضربان قلب از بروز حمله پانیک جلوگیری می‌کند، به همین دلیل می‌توانید از این گیاه برای درمان پانیک استفاده کنید.
آیا بیماری پانیک خطرناک است؟
خیلی از افرادی که دچار حمله پانیک می‌شوند از این موضوع نگران هستند که نکند دچار سکته قلبی یا مغزی شوند یا نکند عقل خود را از دست دهند. به همین علت سؤالی که بیشتر مبتلایان درگیر آن هستند این است که آیا حمله پانیک خطرناک است یا نه؟ آیا این بیماری منجر به مرگ می‌شود؟
در جواب این افراد باید گفت خوشبختانه این بیماری به هیچ عنوان باعث مرگ نمی‌شود اما به دلیل ترس‌های فرد، موجب ایجاد اختلال در زندگی روزمره فرد شود. فرد مبتلابه پانیک به خاطر اینکه نگران است نتواند هنگام حمله از مکان‌های شلوغ فرار کند از حضور در این مکان‌های دوری می‌کند، فرد مبتلا در هر ساعت که حمله پانیک به او دست می‌دهد باید به اورژانس مراجعه کرده تا از وضعیت سلامت خود مطمئن شود و آزمایش‌های زیادی هم برای اطمینان بیشتر انجام دهد. پس این بیماری خطرناک نبوده و فقط به مراقبت‌های خاص خود احتیاج دارد. البته در چنین شرایطی همراهی فرد مبتلا در مکان‌های شلوغ بهترین گزینه است.
___________________________________________________________
مقالات دیگر
