بسیاری از بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی (BD) نمی‌توانند مزایایی را پس از دارودرمانی سنتی تجربه کنند و به گزینه‌های درمانی جایگزینی نیاز دارند که این بیماران را قادر به بهبودی‌ می‌کند. تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) یک تکنیک نسبتاً جدید و غیرتهاجمی تعدیل عصبی است که شامل استفاده از پالس‌های مغناطیسی در نواحی بیش فعال یا کم فعال قشر مغز است. ما ادبیات موجود در مورد تحریک مغناطیسی مغز را به عنوان درمانی برای BD در حالت‌های خلقی مختلف ارزیابی کردیم.‌ نتایج آزمایشات بالینی TMS برای BD به ویژه پتانسیل TMS تکراری را برای کاهش علائم افسردگی نشان‌ می‌دهد.

مطالعات TMS برای شیدایی، یافته‌های متفاوت‌تری را به همراه داشته است. مطالعات اندکی TMS را در مراحل دیگر بیماری دوقطبی ارزیابی کرده اند. TMS به طور کلی با عوارض جانبی خفیف همراه است، اگرچه، در چند مطالعه نشان داده شده است که به تغییر شیدایی در بیماران دوقطبی و افسرده قبلی کمک‌ می‌کند. تا انتهای این مقاله با مجله درمانکده همراه باشید تا اطلاعات تکمیلی را در اختیارتان قرار دهیم.

TMS چیست؟
TMSمخفف تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال است. این یک تکنیک غیرتهاجمی است که از میدان های مغناطیسی برای تحریک فعالیت الکتریکی مغز در مناطق خاصی استفاده می‌کند. در هدف قرار دادن نواحی مختلف مغز، فوق تخصص مغز و اعصاب ممکن است بتواند مزایای بالقوه‌ای را برای شرایط مختلف ارائه دهد. محققان نشان داده‌اند که پزشکان می‌توانند از TMS در درمان چندین بیماری روانی مانند افسردگی و OCD و سایر بیماری‌های مرتبط با مغز مانند میگرن استفاده کنند.

در صورتی که قصد انجام چنین کاری توسط پزشک را دارید می‌‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین با متخصص مغز و اعصاب در ارتباط باشید و از دکتر راهنمایی کسب کنید.

نحوه عملکرد روش تحریک مغناطیسی مغز
در این روش از انتشار پالس‌های الکترومغناطیس برای تحریک سلول‌های عصبی و بهبود علائم اختلالات عصبی یا سلامت روان استفاده می‌شود.

باید بدانید که مغز از نظر الکتریکی فعال است. در واقع سلول‌های مغز (معروف به نورون‌ها) از مقادیر کمی الکتریسیته برای ارسال و انتقال اطلاعات در سراسر مغز و بدن استفاده می‌کنند.

در طول تحریک مغناطیسی مغز، روی یک صندلی می‌نشینید و یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی روی پوست سر نزدیک پیشانی شما قرار می‌گیرد. شما نیازی به بیهوشی عمومی نخواهید داشت و در طول درمان بیدار خواهید بود. معمولا تکنسین از شما می‌خواهد که از گوش‌گیر استفاده کنید تا کمتر صدای کلیک‌مانند آزاد شدن تکانه‌های مغناطیسی را بشنوید.

کل روند درمان در هر جلسه ممکن است 30 تا 60 دقیقه طول بکشد. سپس می‌توانید به خانه بازگردید و فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. اگرچه طول مدت درمان به نحوه پاسخ و شرایط خاص شما بستگی دارد اما معمولاً لازم است این روش را 5 روز در هفته و برای تقریباً 4 تا 6 هفته تکرار کنید.

پزشک شما ممکن است بسته به تغییراتی‌که در علائم شما از زمان اولین جلسه درمانی مشاهده کرده است، تغییراتی اعمال کند.

برای چه مواردی تحریک مغناطیسی مغز مکرر انجام می‌شود؟
اغلب در مواردی انجام می‌شود که سایر گزینه‌های درمانی ناموفق هستند. از نظر پزشکان می‌تواند جایگزینی برای الکتروشوک ‌درمانی محسوب‌شود.

تحریک مغناطیسی مغز عمدتاً برای درمان افسردگی استفاده می‌شود. به‌خصوص در افرادی‌که به داروهای ضدافسردگی و روان‌درمانی پاسخ نمی‌دهند.

 در حال حاضر این روش دارای تاییدیه سازمان غذا و دارو آمریکا برای درمان 4 بیماری زیر است:

اختلال افسردگی اساسی
اختلال وسواس اجباری
سردرد میگرنی
ترک سیگار

تاریخچه
در اواخر سال‌های ۱۷۰۰ میلادی، لوییجی گالوانی یکی از پیشگامان تحقیق در زمینهٔ اثرات الکتریسیته بر روی بدن انسان بود و بدین‌ترتیب یکی از نخستین پایه‌گذاران علم الکتروفیزیولوژی محسوب می‌شود. در سال‌های ۱۸۰۰ میلادی، مایکل فارادی کشف کرد که جریان الکتریکی باعث ایجادِ میدان مغناطیسی می‌شود و تغییر در یکی، موجب تغییر در آن دیگری می‌شود. نخستین تلاش‌ها برای تحریک مستقیم مغز انسان توسط الکتریسیته در اواخر سال‌های ۱۸۰۰ میلادی آغاز شد و تا دههٔ ۱۹۳۰ میلادی، شوک‌درمانی برقی (ECT) توسط دو پزشک ایتالیایی به‌نام‌های اوگو چرلتی و لوچو بینی ابداع شد. شوک درمانی در درمان بیماری‌های روانی آنچنان متداول شد که پس از مدتی به آن، به‌دیدهٔ «اکسیر یا نوشداروی روانپزشکی» نگاه می‌کردند و از سال‌های ۱۹۷۰ میلادی، موجی از مخالفت‌ها و انتقادها نسبت به آن پدیدار گشت. در همین سال‌ها، «آنتونی تی. بارکر» بررسی اثرات میدان‌های مغناطیسی، جهت تغییر در سیگنال‌های الکتریکی مغز را آغاز کرد و نخستین دستگاه تحریک مغناطیسی مغز حوالی سال ۱۹۸۵ میلادی ساخته شد. این دستگاه‌ها، در اصل برای مصارف پژوهشی و تشخیصی ساخته می‌شدند و بعدها بود که اثرات بالقوهٔ درمانی آنها مورد توجه واقع شد. نخستین دستگاه تحریک مغناطیسی مغز در اکتبر سال ۲۰۰۸ میلادی توسط سازمان غذا و دارو آمریکا تأیید شد.

نحوه انجام تحریک مغناطیسی مغز چگونه است؟
در طول هر جلسه تحریک مغناطیسی مغز برای درمان، یک کویل مجهز به آهنربا روی پوست سر شما قرار می‌گیرد. کویل، پالس‌های مغناطیسی را ارسال و سلول‌های عصبی مغز که در کنترل خلق‌و‌خو و افسردگی نقش دارند را تحریک می‌کند. در واقع تصور می‌شود که نواحی از مغز را فعال می‌کند که در طول افسردگی و غیره فعالیتشان کاهش یافته است.

البته ازآنجایی‌که برای درمان افسردگی این روند شامل ارسال پالس‌های مغناطیسی مکرر است؛ از آن با عنوان TMS تکراری (Repetitive TMS) یا rTMS یاد می‌شود.

کویل الکترومغناطیسی به طور مکرر خاموش و روشن می‌شود تا پالس‌های تحریک‌کننده تولید کند. این مسئله منجر به احساس ضربه زدن روی سر و شنیدن صدای کلیک‌مانند و به‌دنبال آن مکث می‌شود. به‌همین‌دلیل، گوش‌گیرهایی به شما داده می‌شوند تا در طول عمل استفاده کنید.

معمولا اولین جلسه درمانی حدود 1 ساعت طول می‌کشد. اما جلسات بعدی کوتاه‌تر هستند و حدود 20 دقیقه طول می‌کشند.

همچنین برای درمان مشکلات شدیدتر مانند اختلال وسواس فکری اجباری و ترک سیگار از تحریک مغناطیسی عمیق (deep TMS) استفاده می‌شود. تفاوت بین rTMS و تی ام اس عمیق در نوع کویل مورداستفاده است. کویل مختص تی ام اس عمیق، نواحی عمیق‌تر و وسیع‌تری از مغز را تحریک می‌کند.

بعد از انجام تی ام اس چه مراقبت‌هایی لازم است؟
تحریک مغناطیسی مغز تهاجمی نیست، نیازی به بیهوشی ندارد و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود. به‌همین‌دلیل، بعد از انجام آن می‌توانید کارهای روزانه خود را از سر بگیرید.

ممکن است برای مدت کوتاهی پس از آن سردرد داشته باشید که جای نگرانی نیست. اصولا اگر TMS برای شما موثر باشد، علائم ممکن است بهبود یابند یا به طور کامل از بین بروند.

البته اگر افسردگی یا سایر مشکلات روانی و ذهنی شما حداقل به مدت 2 تا 3 ماه بهبود یافتند و بعدا دوباره عود کردند. می‌توانید روند درمان را دوباره تکرار کنید. شاید به‌همین‌دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند پس از تکمیل یک سری درمان تی ام اس، دارودرمانی و روان‌درمانی به‌صورت مداوم انجام شوند.

عوارض درمان بیماری‌های روانی با TMS چیست؟
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های درمان با تحریک مغناطیسی مغز TMS این است، که این روش تهاجمی نبوده و عوارض بسیار ناچیزی دارد. برای مثال، سرگیجه بعد از تحریک مغناطیسی مغز، یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی این روش درمانی، به حساب می‌آید؛ اما این نوع سرگیجه، معمولا تا چند ساعت پس از جلسه درمانی بیمار، برطرف می‌گردد! به همین دلیل، جای نگرانی نیست و با کمی استراحت می‌توان به وضعیت عادی بازگشت.

غیر از بروز سرگیجه، احساس خستگی، خواب آلودگی و سردرد نیز می‌توانند برای فرد آزاردهنده باشند. با این حال، این گونه عوارض نیز، کوتاه مدت بوده و با کمی استراحت برطرف خواهند شد.

مزایای درمان با تحریک مغناطیسی مغز چیست؟
درمان اختلالات روانی روانی با TMS، نوعی درمان امیدبخش برای اکثر بیماران به حساب می‌آید. به طوری که بسیاری از بیماران، با وجود سرگیجه بعد از تحریک مغناطیسی مغز و عوارض دیگر، از نتیجه درمان خود کاملا رضایت دارند.

اثربخشی بیشتر نسبت به درمان دارویی
درمان با تحریک ترانس کرانیال مغناطیسی مغز، به طور خاص برای افرادی به کار می‌رود، که حداقل دو دوره از داروهای ضد افسردگی استفاده کرده باشند؛ بدون آنکه نتیجه درمانی دریافت کنند. در این گونه افراد، تحریک مغناطیسی مغز کمک می‌کند، تا سلول‌های عصبی مربوط به خلق و خو، تحریک شده و شروع به ساخت دوپامین و سروتونین کنند. این دقیقا همان هدفی است، که پزشکان متخصص با تجویز داروهای ضد افسردگی برای بیمار دنبال می‌کنند.