
بیماری دو قطبی یکی از بیماریهای اعصاب و روان است که برای درمان آن باید به دکتر روانپزشک یا دکتر روانشناس مراجعه کنید. اگر این بیماری را به حال خود رها کنید، ممکن است عوارض آن شما را درگیر کند. همچنین درمان این بیماری میتواند کیفیت زندگی بیمار را چند برابر کند.
اختلال دوقطبی (اختلال دو قطبی به انگلیسی Bipolar) یک اختلال روانی و یکی از انواع اختلالات خلقی است که در گذشته به آن شیدایی افسردگی میگفتند. فردی که به این حالت روانی مبتلا باشد، حالات مختلفی از دورههای شیدایی و فرازهای احساسی (مانیا و هایپومانیا) و دورههای افسردگی و نشیبهای روانی (دپرسیون) را تجربه میکند. بنابراین این بیماری فاز مانیک اختلال دو قطبی و فاز افسردگی دو قطبی دارد.
هنگامیکه شخصیت دوقطبی به علائم افسردگی دچار میشود، احساس ناراحتی و ناامیدی پیدا میکند. معمولا در این اپیزود، فرد نسبت به فعالیتهای روتین روزمره اشتیاقی ندارد. او برای انجام فعالیتهای جدید هم تمایلی نشان نمیدهد. هنگامیکه مود و حالت روانی فرد به مانیا یا همان شیدایی تغییر میکند (و یاهایپومانیا که حالت خفیفتر مانیا است)، رفتارهایی پرانرژی از خود نشانمیدهد. همچنین نسبت به بیشتر مسائل اطراف خود، اشتیاق بیاندازه و غیرعادی نشانمیدهد.
البته میتوان با یک برنامه درمانی مناسب و کاربردی، نشانهها و علائم این اختلال را تخفیف داد و در ادامه بحرانهای تغییر حالات روانی را مدیریت کرد. در بیشتر موارد مبتلایان نسبت به درمان دارویی و سایکوتراپی به خوبی پاسخ میدهند و کیفیت زندگی آنها به طور چشمگیری افزایش مییابد. این بیماری از انواع بیماری های روانی است
راههای تشخیص بیماری دو قطبی و علائم اختلال دوقطبی چیست؟
براساس DSM-5، دورهٔ شیدایی با سرمستی بیشازحد، کجخلقی در بیشتر روزهای هفته یا هر روز به مدت دست کم یک هفته ظاهر میشود و با افزایش غیرعادی فعالیت و انرژی همراه است. بهعلاوه، سه مورد از علائم زیر در فرد مشاهده میشود (اگر کجخلقی را روحیهٔ غالب تصور کنیم، چهار مورد):
اعتماد به نفس بیش از حد یا بزرگنمایی، شامل باورهای غیرمنطقی نسبت به توانایی و قدرت خود
کاهش نیاز به خواب
پرحرفی غیرعادی یا نیاز به صحبت
هجوم ایده یا افکار
پرت شدن حواس
افزایش هدفگذاری، مانند پروژههای کاری یا درسی، یا فعالیتهای بیهدف (بیقراری روانی-حرکتی)
شرکت در فعالیتهایی که احتمال پیامد منفی آن ها بالاست. مثل خرید بیرویه، سکس بیپروا، سرمایهگذاری بدون فکر.
چنانچه این علائم دوقطبی را در اطرافیان خود مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید. شما از طریق درمانکده میتوانید از بهترین متخصصان این حوزه، به صورت آنلاین یا حضوری، خدمات مشاوره دریافت نمایید.
بهعلاوه، اختلال در خلق و خو برای بروز مشکل جدی در عملکرد اجتماعی یا شغلی یا نیاز به بستری شدن برای جلوگیری از آسیب زدن فرد به خود یا وجود ویژگیهای روانی کافی است.
از طرفی، این وضعیت با تزریق دارو، سوء مصرف مواد یا اختلال بالینی قابل توضیح نیست.
حالت خفیف شیدایی، که هیپومانیا نام دارد، نیز شامل تغییر بارز در عملکرد فرد (ولو به مدت چهار روز یا بیشتر) است با این تفاوت که معمولاً با ناتوانی شدید اجتماعی یا شغلی مواجه نیستیم. درواقع، ممکن است فرد احساس خوبی داشته باشد و بهشدت فعال شود بهطوریکه خود فرد یا اطرافیان نتوانند دوره هیپومانیا را تشخیص دهند.
شیوع اختلال دوقطبی
این اختلال در تمام جوامع و در تمام طبقات اجتماعی دیده میشود از این رو به خانواده و یا نژاد خاصی اختصاص ندارد. نوع شدید اختلال دو قطبی حدود ۱ – ۱/۵ درصد افراد جامعه را در طول عمر مبتلا میکند و انواع خفیف آن تا ۶ درصد نیز گزارش شده است. ملاحظه میشود که اختلال دو قطبی نادر نیست.
این اختلال در زن و مرد به یک میزان دیده میشود و معمولا سن شروع بیماری بیشتر بین ۳۵-۲۵ سالگی است. این به این معنی نیست که فقط در این سنین دیده میشود بلکه در سنین کودکی و حتی سالمندی نیز ممکن است برای بار اول مشاهده شود. ولی بیشتر اوقات در محدوده سنی که در بالا ذکر شد شروع میگردد.
درمان بیماری دوقطبی
بهترین روش درمان بیماری دوقطبی استفاده از داروهای تثبیتکننده خلق است. داروهایی مانند: والپرات سدیم، لیتیم، لاموتریژین، کاربامازپین ... . داروها بسته به تشخیص پزشک و فازی که بیمار در آن قرار دارد تجویز میشوند.
البته ممکن است پزشک از ترکیب رواندرمانی و دارودرمانی برای درمان استفاده کند. در صورت تجویز داروی لیتیوم پزشک آزمایش خون تجویز میکند و هر چند ماه یکبار این آزمایش را تکرار میکند. در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی، مشکل را با پزشک خود در میان بگذارید و بدون دستور پزشک هرگز داروی خود را قطع نکنید.
خبر خوب است که این بیماری در صورت انجام اقدامات درمانی صحیح توسط روانپزشک حتی در مواردی که بیماری شدید باشد، به شدت کنترل پذیر است و این اشخاص میتوانند زندگی عادی داشته باشند. جالب است بدانید بسیاری از افراد موفق در دنیا به بیماری دوقطبی دچار هستند و این به علت هایپومانیا (حالت خفیفی از مانیا) است که باعث انرژی بالا، خلاقیت، اعتماد به نفس و عملکرد اجتماعی بالا در این افراد میشود. در نتیجه فرد در بعضی از جنبههای زندگیاش با موفقیتهای چشمگیری روبرو میشود.
روان درمانی
بهترین و موثرترین روش در درمان اختلال دوقطبی، مراجعه به پزشک متخصص در درمان این بیماری یعنی روانشناسان و روانکاوان است. تخصص روانشناسان در شناسایی ریشه بیماری و درمان آن به صورت کاربردی و استفاده از روشهای درست پزشکی است. اغلب اگر بیماران مراجعهکننده دچار وضعیتی حاد باشند، تیمی از متخصصان که شامل روانشناس، مددکار اجتماعی و روانپزشک است. این تیم در تلاش است تا راهکارهایی مفید با تشخیص درست بیماری در قالب برنامهای مدون، بیمار مورد مداوا قرار دهند.
دارو
یکی از مهمترین راههای درمان اختلال دوقطبی، استفاده از داروهایی است که سبب کاستن علائم دوقطبی و تثبیت آنها در سطحی طبیعی میشود. این داروها انواع زیادی دارند که هرکدام تاثیری متمایزکننده بر علائم دوقطبی بودن دارد. نوعی دیگر از داروها وجود دارد که مستقیما با هدف ایجاد آرامش در بیماران دوقطبی از طریق خواب و کاهش اضطراب، سعی در کنترل این عارضه در این بیماران دارد. معمولا داروهای اختلال دوقطبی سعی میکنند به عنوان یک تثبیتکننده خلقی در کنترل شیدایی تاثیرگذار باشند.
این افراد همواره باید در نظر داشته باشند که:
اطلاع کامل از فواید و مضرات دارو با یاری جستن از روانپزشکان
حتما هرگونه دارویی که این بیماران مصرف میکنند را برای جلوگیری از اختلال دارویی، به پزشک معالج خود اطلاع دهند.
اگر در روند درمان پیشرفت یا پسرفتی دیده شود، حتما باید با اطلاع پزشک دوز داروها تغییر کنند.
تداوم در مصرف داروهای مرتبط با اختلال دوقطبی بسیار حائز اهمیت است.
درمان با الکتروشوک
ECT یا الکتروشوک نوعی روش درمانی است که طی آن مغز تحریک شده تا فرد از تمام علائم دوقطبی خلاص شود. این روش درمانی با متدهای مدرن روز، معمولا بیشتر از چند هفته طول نخواهد کشید. روش درمانی ECT بی خطر است و با بیهوشی عمومی انجام میشود. البته به خاطر داشته باشید که این روش درمانی زمانی استفاده میشود که رواندرمانی و استفاده از دارو تاثیرگذار نباشد.
روش درمانی TMS
یکی دیگر از روشهای درمان اختلال دوقطبی، استفاده از امواج مغناطیسی تحت عنوان روش TMS است که از آن به عنوان نوعی دیگر از تحریک مغز برای درمان این بیماری استفاده میشود. البته به خاطر داشته باشید که طی تحقیقات انجام شده تاثیر این روش درمانی بیشتر در افسردگی استفاده میشود.
مکملهای دارویی
از گذشته، همواره تاثیر داروهای گیاهی بر درمان انواع بیماری غیرقابل چشمپوشی بوده است. اما همچنان تحقیقات دقیقی مبتنی بر تاثیر کامل این مکملها بر اختلال دوقطبی وجود ندارد. اما به یاد داشته باشید که در کنار سایر روشهای درمانی باید از مکملهای دارویی نیز استفاده شود.